Red is a Slow Colour

Περιεργο που ενα μικρο νησακι του Αιγαιου καταφερε να γεννησει τοσους καλλιτεχνες. Λες να ειναι κατι στο χωμα που πλαθει τις θνητες πνοες? Ειχα επισκεφτει την Τηνο με τη μητερα μου ενα καλοκαιρι για μολις τρεις μερες. Εθισμενη στο οργιωδες υπεργειο φυτοπλαγκτον, το πρασινο και τις διακυμανσεις του πρασινου μου εκαναν εντυπωση τα γυμνα βουνα, η ανυπαρκτη βλαστηση, η ανυπαρξια χρωματων. Κι ομως οι γιοι αυτου του νησιου καταφεραν να γεμισουν ολη την απουσια φυσικης ομορφιας του νησιου πλαθοντας το μαρμαρο, δινοντας ζωη στον καμβα με εντονα κοκκινα και κιτρινα.

Ο συγκεκριμενος πινακας του Γυζη ειναι απο τους αγαπημενους μου. Να σκεφτειτε σε μια εκθεση που εγινε στη Θεσσαλονικη με προσχεδια και προχειρα εργα του ζωγραφου πηρα τη θεια μου και πηγαμε. Οπως εχω πει παλιοτερα αντιπαθω τα μουσεια. Ομως εκεινη η εκθεση γινοτανε στη βιλα Μπιανκα. Ενα απο τα παλια αρχοντικα στη Βασιλισσης Ολγας. Ποσο υπεροχη θα ητανε η πολη μου τοτε... Με τα πλουσια σπιτια της γυαλιστερα βοτσαλα σε μια καθαρια θαλασσα. Πλεον αναμεσα τους εχουν υψωθει τερατομορφες πολυκατοικιες και η παλια αιγλη σβηνει μαζι με τα αρχοντικα αυτα που καταρρεουν χρονο με το χρονο. Η βιλα Μπιανκα αποτελει φωτεινη εξαιρεση. Κατι σαν πολιτιστικο κεντρο. Παρατηρουσα με τις ωρες τις γρηγορες μολυβιες του ζωγραφου σε παλια, λευκα χαρτια. Η θεια μου εντελως αντικειμενικα μου 'πε πως μοιαζω με την κοπελα του παραπανω πινακα.

Αυτο που με γοητευει στην απεικονιση της νεαρης ειναι τα ματια της. Μολις εχασε σ' ενα χαζο παιχνιδι που πλεον δεν παιζει κανενας. Ειναι ετοιμη να κλαψει απο παραπονο. Το προσωπο της εχει κεινη την εκφραση ακριβως πριν οι μυες μας λυθουν σε κλαμα. Ο Γυζης δεν ζωγραφιζει τον πονο. Δεν αποτυπωνει μια κοπελα που της ετυχε η μεγιστη συμφορα. Κι αυτο ειναι το μυστικο μεγαλειο του συγκεκριμενου πινακα για μενα. Δεν κλαιμε μοναχα στις μεγαλες τραγωδιες. Μερικες φορες μπορει να κλαιμε επειδη απλως χασαμε ενα στοιχημα που βαλαμε σπαζοντας ενα κοκαλακι. Το δακρυ φεγγει στην ακρη του ματιου της ακριβως λιγο προτου γκρεμιστει στις χαραδρες των παρειων.

Πισω το φοντο ειναι κοκκινο της φωτιας. Στη γλωσσα μας το κοκκινο φερνει στο νου "παθος", "θυμο", "φωτια", "αιμα", "κρασι"... Στα ρωσικα το κοκκινο και η ομορφια εχουνε την ιδια ριζα. КРАСавица-КРАСивый. Η ομορφια εχει χρωμα κοκκινο. Εχει γευση κοκκινο. Εχει συναισθημα κοκκινο. Το κοριτσι του πινακα με τα φρυδια ανασηκωμενα, το λαιμο γερμενο ελαφρα προς τα πισω, τα αλικα χειλια και τα νερενια ματια ειναι η επιτομη της φυσικης, ελληνικης ομορφιας... Δεν μενουμε στο ετοιμορροπο δακρυ. Ενα παιδικο παιχνιδι ειναι κι ενα πεισμα της μικρης... Μερικες φορες κλαιμε για εναν περαστικο ερωτα ή για μια σκληρη κουβεντα που ειπωθηκε στη θερμη μας να πληγωσουμε το ιδιο που ποναμε. Δεν ανακουφιζει το κλαμα. Απλως συμπυκνωνει.

Με κοκκινη στατικη μπογια βαφω τα μαλλια μου για να ξαναγυρισω πισω στα παιδικα μου χρονια. Πλεον ακουω τις λεξεις με το νου. Τοτε τις ακουγα με τα αυτια. Ποτε ποτε μου 'χει απομεινει αυτη η συνηθεια και ξεχνιεμαι. Αφηνομαι και πιστευω. Οι κοκκινες τουλιπες του κορμιου ποτιζουν τα ματια ξανα και ξανα. Θυμαμαι την Μαρια-Ηλεκτρα να μην χαμογελαει ποτε. Δεν μπορω να καταλαβω τι της φταιει. Ποιος της φταιει. Συνηθως ο εαυτος της. Καθε φορα λεει ολα θα αλλαξουν, μα καθε φορα το ιδιο κρεββατι, τα ιδια καρφια, ο ιδιος βασανιστης. Δεν ωφελει να πολεμας να ξεφυγεις. Ισα ισα πονας πιο πολυ. Οι πληγες μεγαλωνουν κι υστερα θα κλεισουν δυσκολοτερα. Τακ τακ ενα ενα θα στα ξεκαρφωσει ο ιδιος βασανιστης αργοτερα. Υπομονη. Υπομονη.