Τετάρτη 21 Απριλίου 2010

"γένοιτο μεντἄν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον"

Les opinions ont plus causé de maux sur ce petit globe que la peste et les tremblements de terre.
--Voltaire 

Τo 1819 o Pershy Bysshe Shelley εγραψε το "The Masque of Anarchy" με αφορμη την αιματοχυσια του Peterloo που ελαβε χωρα στο Manchester τον Αυγουστο της ιδιας χρονιας. Μετα απο διαμαχες και πολεμους η οικονομικη κατασταση της Αγγλιας ηταν αθλια και ο εργατοκοσμος με παρακινηση φιλελευθερων μυαλων της εποχης αποφασισε να διαμαρτυρηθει με πορεια στο St. Peter Field. Σκοπος των διαμαρτυρουμενων ηταν να ταρακουνησουν την εξουσια ωστε να τους προσεξει και κατ επεκταση να γινουν αλλαγες στο πολιτικο σκηνικο για μια πιο δικαιη κοινωνια. Ο στρατος τελικα ανελαβε να συλλαβει τον προτεργατη της συγκεντρωσης και μερικους ακομα με αποτελεσμα το θανατο 15 ανθρωπων και εκατονταδες τραυματισμους.

















'What is Freedom? - ye can tell
That which is slavery is, too well -
For its very name has grown
To an echo of your own.


''Tis to work and have such pay
As just keeps life from day to day
In your limbs, as in a cell
For the tyrants' use to dwell,' 

'Then it is to feel revenge
Fiercely thirsting to exchange
Blood for blood - and wrong for wrong -
Do thus when ye are strong.'

Στο ποιημα του ο Αγγλος ρομαντικος ποιητης καταδικαζει ονομαστικα τους υπαιτιους της αιματοχυσιας. Καταδικαζει ευθης εξαρχης τις εξουσιες της εποχης και μιλα για τη φτωχια, την εξαθλιωση της πλειονοτητας. Παρουσιαζει θεατρικα ενα ενα τα προσωπα της ασχημιας για να καταληξει στην Ελπιδα. Τη μονη φωνη του απλου πολιτη που πεινα και κρυωνει και δεχεται καθε ειδους εκμεταλλευση.



'Thou art Peace - never by thee
Would blood and treasure wasted be
As tyrants wasted them, when all
Leagued to quench thy flame in Gaul.'



'Science, Poetry, and Thought
Are thy lamps; they make the lot
Of the dwellers in a cot
So serene, they curse it not.'


Το πιο σημαντικο σημειο του ποιηματος ειναι οταν ο ποιητης μιλα για τη σταση που οφειλουν να κρατησουν οι πολλοι. Πρωτοπορος στη σκεψη και τη φιλοσοφια ζωης  του ο Shelley αναφερεται στη διαμαρτυρια που ειναι ελευθερη απο βια. Δεν μιιλα για το χριστιανικο "μαγουλο", και πως θα μπορουσε αλλωστε καποιος που τολμησε να γραψει το 1800 "Η αναγκαιοτητα της αθειας", αλλα για την αξια του ανθρωπου, την απαλλαγη απο τα προαιωνια ενστικτα της φυλης που καταπραυνθηκαν μεσα στους αιωνες της ζυμωσης και της πνευματικης εξελιξης. Ωστοσο, τα ιδια εκεινα ενστικτα κανουν αισθητη την παρουσια τους καθε που βρισκουν ευκαιρια. Το κειμενο μιλα για μορφωση και παιδεια, μιλα για τον τροπο που πρεπει να ζουν τις καταστασεις οι πολλοι. Οχι παθητικα, μα ουτε και βουτηγμενοι σε εναν κυκλο αλληλοεξοντωσης. Γιατι τελικα, οπως παιχνιδιαρικα, λεει ο ποιητης, τα πραγματα θα αλλαξουνε. Ο,τι και να γινει τελικα η ιστορια θα παρει το δρομο του κοσμου γιατι ο κοσμος ειναι ανικητος σε αριθμο και οι βολεμενοι ειναι λιγοι.


'And if then the tyrants dare
Let them ride among you there,
Slash, and stab, and maim, and hew, -
What they like, that let them do.'



'And these words shall then become
Like Oppression's thundered doom
Ringing through each heart and brain,
Heard again - again - again -'


Αυτο που λειπει σ' εμενα αυτες τις μερες ειναι η φωνη των πνευματικων ανθρωπων. Που θα βγουν και θα καταδικασουν. Θα μιλησουν ονομαστικα. Θα δειξουν τους υπευθυνους που καταπνιγουν και δολοφονουν. Που περιοριζουν την ελευθερια. Που μας γυριζουν πισω σε εποχες με μαυρα σκουφια. Να καταδικασουν αυτους που καταπατουν την αξιοπρεπεια, την δικαιοσυνη, την ισοτητα στο ονομα του επαγγελματικου ή και προσωπικου τους συμφεροντος. Εκτος απο ελαχιστες περιπτωσεις καλλιτεχνων που μιλησαν ανοιχτα την αποψη τους κανενας δεν λεει ανοιχτα τι συμβαινει.



'Rise like Lions after slumber
In unvanquishable number -
Shake your chains to earth like dew
Which in sleep had fallen on you -
Ye are many - they are few.'


Η αναγκαιοτητα αυτης της ελλειψης δεν ειναι μοναχα για την εποχη του σημερα. Ειναι και για την εποχη του αυριο. Για να δει ο κοσμος μετα απο διακοσια χρονια πως εκεινα που θα γινονται τοτε εχουν ξαναγινει, η αυθαιρεσια και η επαρση της εξουσιας κρατανε καμια τεσσερις χιλιαδες χρονια, κι αν μπορουμε να δουμε και πιο πισω τραβαει απο την απαρχη του πολιτισμου μας.   Και να δει πως υπηρξαν καποιοι που επωνυμα και υπευθυνα δεν φοβηθηκαν να πουν την αληθεια. Και ισως, σκεφτει ο αισιοδοξος, να παψει να επαναλαμβανει τα ιδια λαθη. Βεβαια, το ποιημα αυτο εκδοθηκε μονο μετα το θανατο του ποιητη και μαλιστα αρκετα χρονια αργοτερα. Ωστοσο, το 2010 θα περιμενε κανεις πως τα πραγματα ειναι πιο ελευθερα Πως εχουμε απαλλαγει απο φοβιες και προκαταληψεις επιπεδου μουσειακου απολιθωματος.  Βεβαια μια "ιωση" τεσσαρων χιλιαδων χρονων θελει πολυ παραπανω απο μια δυο γενιες για να αποβληθει πληρως απο το συστημα. Αν δεν εχουμε ξεκανει  o ενας τον αλλο ως τοτε.

Δεν υπάρχουν σχόλια: