Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 2008

Lebensrückblick

H Lou στα 20 της χρονια
στη Ρωμη κοιταζει με το διαμαντενιο βλεμμα της το φακο.
Ψιλολιγνη, με ξανθωπα μαλλια και ζωηροχρωμα ματια
εγινε η μουσα των σημαντικοτερων αντρων της εποχης της.

Γεννηθηκε στις 12 Φλεβαρη το 1861 στην Αγ. Πετρουπολη απο οικογενεια Προτεσταντων με εβραικες καταβολες. Ο μπαμπας-Γκουσταβ ητανε το δεξι χερι των Ρομανωφ, καταξιωμενος στο ρωσικο στρατο και ηδη πενηντα τρια χρονων οταν γεννηθηκε η μοναχοκορη του. Τη λατρευε. Η Lou μεγαλωσε περιστοιχισμενη απο την περιρεουσα αγαπη πεντε αδερφων και ενος πατερα πλατωνικα ερωτευμενου με το μικρο του κοριτσακι. Ισως αυτη η παθολογικη προσηλωση τοσων αντρων στο προσωπο της να ευθυνεται για τον τροπο με τον οποιο αντιμετωπιζε μετεπειτα η Lou τους αντρες. Ενω εκεινοι την ερωτευονταν παραφορα, εκεινη εβλεπε στο προσωπο του καθενος τους εναν αδερφο ή εναν πατερα...

Πρωτο θυμα της γοητειας της υπηρξε ο προτεσταντης ιερεας Hendrik Gillot. Μορφωμενος και προικισμενος με τη δυναμη του λογου εντυπωσιασε την εφηβη Lou που του ζητησε να μαθητευσει διπλα του. Κοντα στα δεκαοχτω εκεινη, ευθραυστη και λεπτεπιλεπτη εμοιαζε με παιδι. Πολλοι εικαζουν οτι επασχε απο νευρικη ανορεξια, καθως απο περιγραφες η Lou στα εικοσιοχτω της εμοιαζε με δωδεκαχρονο κοριτσι. Αυτο το κοριτσι, λοιπον, με την τρομακτικη διανοια και το παθος για ελευθερια και γνωση σταθηκε μπροστα απο τον παστορα ζητωντας καθοδηγηση. Ο καημενος ο Gillot δεν ειχε καμια ελπιδα. Εικοσι πεντε χρονια μεγαλυτερος της, πανρεμενος με δυο κορες στην ηλικια της μικρης του μαθητευομενης παρασυρεται απο το ταμπεραμεντο της αγουρης Lou. Μεταξυ της διδασκαλιας θεολογιας, φιλοσοφιας, γαλλικης και γερμανικης λογοτεχνιας ανακαλυπτει πως ειναι ερωτευμενος. Φτανει μεχρι να προτεινει γαμο στην Lou von Salomé αφου χωρισει τη γυναικα του. Η Lou τρομοκρατημενη αρνειται και η πορεια του Gillot απο κει κι υστερα παει απο το κακο στο χειροτερο.

Καταφευγει στη Ζυριχη για πανεπιστημιακες σπουδες συνοδεια της μητερας της με την οποια τη χωριζε παντοτε βαθεια αντιζηλεια. Και πως να ηταν διαφορετικα? Η Lou ελαχιστες γυναικες φιλες ειχε καθολη τη διαρκεια της ζωης της. Η παρουσια της σαν να παραγκωνιζε οποιαδηποτε αλλη. Και μια μητερα που ξαφνικα διαπιστωνει πως ολη η προσοχη των γιων και του αντρα της εχουν συγκεντρωθει αλλου δεν μπορει παρα να φυτεψει εναν μικροσκοπικο σπορο ζηλειας στην καρδια της. Προβληματα υγειας της Lou αναγκαζουν τις δυο γυναικες να καταφυγουν στην Ιταλια.

Εκει στα εικοσι ενα της χρονια θα γνωρισει πρωτα τον γερμανο συγγραφεα και φιλοσοφο Paul Rée, κι επειτα τον στενο του φιλο Friedrich Nietzsche. Εδω τα πραγματα περιπλεκονται. Ο Paul Rée, πεσιμιστης και τζογαδορος, τα ειδε ολα κατακοκκινα με το που συναντησε τη Lou. Τριαντα δυο χρονων τοτε, δεν μπορουσε να κρατησει κρυφο τον ενθουσιασμο του. Την πρωτη μερα που την ειδε εγραψε στον φιλο του, Friedrich Nitzsche, για την Ρωσιδα καλλονη. Πιστευε οτι η μικρουλα θα ηταν ευκολη λεια. Ολο εντιθετα η Lou απερριψε τις προτασεις του Rée εξηγωντας του οτι εκεινη ποθουσε μια φιλελευθερη ζωη αναμεσα στους διανοουμενους της εποχης ως ιση μεταξυ ισων κι οχι ως η γυναικα απλα καποιου. Απογοητευμενος βαθυτατα ο Rée το δεχτηκε μιας και δεν μπορουσε να κανει κι αλλιως.

NIETZSCHE: Was sagt dein Gewissen? — 'Du sollst der werden, wer du bist.'What does your conscience say? — "You should become the person you are."
Απο παιχνιδι της τυχης στη Λειψια ο χαρισματικος φιλοσοφος Friedrich Nietzsche συναντα την Lou και παθιαζεται μαζι της. Αν δεν υπηρχε η Lou, κυριες και κυριοι, δεν θα ειχε γεννηθει το Also sprach Zarathustra (1883-5). Η εμπνευση του ηταν το κοριτσι με τα αχυρενια μαλλια και το σπιρτοζικο μυαλο. Η αδερφη του, Elizabeth Nietzsche, τη μισουσε. Σε γραμματα της την αποκαλει αβυζη και μοχθηρη. Η μανα του επισης την αντιπαθουσε. Το τελικο χτυπημα για τον Nieztsche ηταν η αρνητικη απαντηση της Lou στην προταση γαμου του. Του ειπε πιθανοτατα πανω κατω τα ιδια που ειπε και στον Paul. Δεν ηταν η πρωτη φορα που ο Nieztsche ετρωγε μια μεγαλοπρεπη χυλοπιτα, ωστοσο η Lou Salomé υπηρξε αναμφισβητητα η femme fatale του. Η πνευματικη και ψυχικη καταρρευση δεν αργησαν να του χτυπησουν την πορτα. Κι οταν το εκαναν καταντησαν το λαμπρο αυτο μυαλο ενα στειρο στοχαστη. Επειτα απο δεκα χρονια απομονωσης θα πεθανει τελικα 25 Αυγουστου το 1900.

Στο μεταξυ, μετα τον οριστικο χωρισμο της με τον Nieztsche, η Lou και οPaul αποφασιζουν να συγκατοικησουν στο Βερολινο το 1882. Εκεινος να καιγεται για εκεινη. Η Lou να χαιρεται την ελευθερια, τις πολλες δυνατοτητες για μορφωση και συναναστροφες. Δεν ξερω τι ειδους μαγεια εξεπεμπε αυτη η γυναικα ωστε να δεχονται τα παντα εκεινοι που την ερωτευονταν. Εστω και το πιο αορατο στο γυμνο ματι κομματι της προσοχης της. Κι ελαμπε η Lou ολολευκη, ασπιλη και ανεγγιχτη, ενα παιδι με μοναδικο μυαλο στους κυκλους των διανοουμενων.


Το 1887 ο Friedrich Carl Andreas, ασχημος, πολυ μεγαλυτερος, μελαχρινος, μελετητης ανατολικων γλωσσων (κυλουσε μαλαισιανο και αρμενικο αιμα στις φλεβες του) τη συναντα και αποφασιζει να την κανει δικη του με καθε κοστος. Φλερτ, προτασεις γαμου, επιμονες συναντησεις... Σε μια απο αυτες ο Andreas απειλει οτι θα κοψει τις φλεβες του αν η Lou δεν δεχτει να τον παντρευτει. Κι ετσι εκεινο που τοσοι και τοσοι απετυχαν, το πετυχε ο μικροσωμος αυτος αντρας. Βεβαια, η Lou του ξεκαθαρισε οτι δεν προκειται να ολοκληρωθει ποτε ο γαμος τους. Και ετσι εγινε. Στα 33 χρονια που εμειναν παντρεμενοι δεν κοιμηθηκαν ποτε μαζι. Οσο για τον Paul Rée? Εξαφανιστηκε απο τη ζωη της Lou μετα το γαμο της και παρα τις διαβεβαιωσεις της πως η σχεση τους δεν προκειται να αλλαξει. Αποσυρθηκε στην ιδιαιτερη του πατριδα για να βρει προωρο θανατο στις 28 Οκτωβριου το 1901.

Ο γαμος με τον Andreas αποδειχτηκε ο,τι καλυτερο για τη Lou. Ηταν στο πλευρο ενος αντρα, περισσοτερο φιλου, που τη λατρευε. Μπορουσε να κινειται πολυ πιο ανετα στους κυκλους της εποχης ως μια παντρεμενη γυναικα. Γυναικα...? Οι πιο ρομαντικες πηγες αναφερουν ως πρωτο εραστη της τον ποιητη Rainer Maria Rilke. Μοναχο. Εκεινος εικοσι ενα. Η Lou τριαντα εξι χρονων. Η σχεση τους δεν κλονισε το γαμο της. Ουτε και οι μετεπειτα σχεσεις της με διαφορους αντρες. Τρια χρονια περασαν μαζι ο λεπτοκαμωμενος ποιητης της αγαπης και η ωριμη πλεον σε ολα τα επιπεδα Lou. Τη σχεση τη διακοπτει εκεινη οταν η εξαρτηση του Rilke αρχισε να πνιγει το απιαστο πνευμα της. Ακολουθει ενας νεος εραστης, ταξιδια και ενα νεκρο παιδι που τερματιζει καθε επιθυμια για μητροτητα.

FREUD
: Δεν ειναι μεσα στο σχεδιο της Δημιουργιας ο ανθρωπος να ειναι ευτυχισμενος.
Στα πενηντα της χρονια θα ερθει σε επαφη με τον Sigmund Fre
ud. Ο μισογυνης Freud θα αναγνωρισει εναν σπανιο θησαυρο διανοησης στο προσωπο αυτης της γυναικας. Θα μεινουν φιλοι και θα ανταλλασουν γραμματα συχνα. Στα γραμματα αυτα φαινεται ολη η τρυφεροτητα και η εκτιμηση που ετρφε ο μεγαλος ψυχαναλυτης για την Lou. Εκεινη βρισκοντας τη διδασκαλια και τις ιδεες του Freud συναρπαστικες ασχολειται με την ψυχαναλυση. Κι ακομα κι αν δεν συγκαταλεγεται αναμεσα στις σημαντικες ψυχαναλυτριες της εποχης (Helene Deutsch, Karen Horney, Melanie Klein) ειναι παρουσα στο συνεδριο που εγινε στη Weimar το 1911. Στη συνεχεια και μεχρι το τελος της ζωης της εξασκησε την ψυχαναλυση στην πολη οπου τελικα και πεθανε, στο Göttingen στις 5 Φεβρουαριου το 1937.



Ερωμενη, μουσα, μαθητρια, φιλη και αγαπημενη, συγγραφεας και ψυχαναλυτρια η Lou ειναι σιγουρα ενα αυτοφωτο ταλεντο και μια απο τις πολυπλοκες, ιδιαζουσες και ενδιαφερουσες προσωπικοτητες της εποχης της....



Lou Andreas-Salomé (Die Erotik--Frankfurt 1910): "La vie amoureuse, naturelle dans toutes ses manifestations et peut-être sur tout dans ses formes les plus haute, este fondée sur le principe de l' infidélité".

Δεν υπάρχουν σχόλια: